تعیین شاخص‏های اجرایی مناسب برای پایش پایداری کارکردهای جنگل‏های شمال ایران (مطالعۀ موردی: جنگل خیرود)

پایش پایداری کارکردهای جنگل، مستلزم تعیین کارکردها و شاخص‏های مناسب است و در نتیجه برای دستیابی به پایداری جنگل باید مجموعۀ مناسبی از شاخص‏های اجرایی برای کمک به تصمیم‏گیری، تجزیه و تحلیل و ارزیابی پایداری کارکردهای جنگل تعیین شوند. در این مطالعه برای اولین بار مجموعه شاخص‏های اجرایی مناسب پایش پایداری کارکردهای جنگل به صورت مطالعۀ موردی برای جنگل خیرود واقع در شرق نوشهر تعیین شده است. روش مطالعه برای تعیین این مجموعه به سه مرحله تقسیم می‏شود. ابتدا با استفاده از روش دلفی تعداد 77 شاخص در زمینۀ چهارکارکرد تولیدی، محیط‏ زیستی، حفاظتی ـ حمایتی و تفرجی تعیین و سپس با استفاده از آزمون آماری دو جمله‏ای بر اساس درجۀ اهمیت اولویت‏بندی شدند. در مرحلۀ بعدی اولویت‏بندی این شاخص‏ها از نظر درجۀ سختی برداشت داده و اندازه‏گیری در عرصه با استفاده از روش بالا انجام شد. نتایج این مطالعه، شاخص‏ها را از نظر اهمیت به دو گروه «شاخص‏های با اهمیت زیاد» به منزلۀ شاخص‏های اصلی برای پایش پایداری کارکردهای جنگل و «شاخص‏های با اهمیت کمتر» به منزلۀ شاخص‏های جایگزین یا کمکی برای شاخص‏های گروه اول تفکیک کرده است. همچنین این شاخص‏ها از نظر اجرایی بودن به دو گروه کمتر اجرایی و اجرایی تقسیم شدند. در مرحلۀ نهایی، اهمیت و اجرایی بودن شاخص‏ها با هم ترکیب شد و شاخص‏ها در چهار گروه «کمتر اجرایی و کمتر با اهمیت»، «اجرایی و کمتر با اهمیت»، «کمتر اجرایی و با اهمیت» و «اجرایی و با اهمیت» تقسیم شدند. فهرست نهایی بر اساس شاخص‏های اجرایی و با اهمیت به دست آمد که کارایی لازم در جهت پایش پایداری کارکردهای جنگل‏های شمال ایران را داراست.